Jak tworzone jest prawo?
Człowiek od początku swojego pojawienia się na Ziemi podlegał prawo. Oczywiście prawo nie musiało być zapisywane, ale funkcjonując w określonej społeczności trzeba było się dostosowywać do zasad i norm w niej obowiązujących. Próbę skodyfikowania prawa podjęli Rzymianie i uczynili to na tyle skutecznie, że obecnie sięgamy do wielu zasad i norm właśnie wtedy stworzonych. Współcześnie prawo jest tworzone dwojako. Najczęściej przez ustanowienie, rzadziej w drodze praktyki. Przez stanowienia prawa należy rozumieć czynność uchwalania np. ustawy, uprawnionego do tego organu państwowego. Jest to czynność trudna, złożona i długotrwała. Projekty ustaw mogą być wysuwanie przez urzędujący rząd, grupę posłów, grono prawników, specjalne komisje, a także obywateli. W tym ostatnim przypadku projekt nowej ustawy musi wnieść przynajmniej sto tysięcy obywateli. Oczywiście to nie znaczy, że tyle osób przygotowuje projekt ustawy. Oznacza to jedynie, że tyle osób złożyło podpis pod konkretnym projektem. Ten etap nazywa się inicjatywą ustawodawczą. Przygotowany projekt ustawy trafia do sejmu, który musi rozpocząć specjalną drogę postępowania. Rozpoczyna się długi i żmudny proces. Podczas pierwszego czytania w sejmie istnieje możliwość wnoszenia poprawek. Takie poprawki wnoszą posłowie, rząd, a nawet wnioskodawcy. Następnie ustawa trafia do komisji, której zadaniem jest paca nad daną ustawą i ewentualne wniesienie poprawek. Po zakończeniu prac w komisji rozpoczyna się drugie czytanie projektu ustawy w sejmie, podczas którego m.in. wysłuchuje się opinii komisji. Głosowanie nad ustawą przez posłów następuje dopiero po trzecim czytaniu. Posłowie mają wtedy możliwość przyjąć lub odrzucić projekt ustawy. Jeśli ustawa zostaje przez sejm przyjęta, trafia do senatu. W ciągu trzydziestu dni senat może ustawę przyjąć bez zmian, przyjąć ze zmianami lub odrzucić. Jeśli senat ustawę odrzuci, sejm może wciąż ją przyjąć, ale tylko bezwzględną ilością głosów. Jeśli parlament skończył już pracę nad ustawą, zaczyna się tryb prezydencki. Marszałek sejmu przekłada ustawę prezydentowi, który ma dwadzieścia jeden dni na jej podpisanie i ogłoszenie w „Dzienniku ustaw”. Kiedy prezydent ma wątpliwości co do konstytucjonalności ustawy, może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z prośbą o zbadanie jej zgodności z obowiązującym prawem. Podpisanie ustawy przez prezydenta zamyka cały cykl legislacyjny. Ustanowione prawo zaczyna obowiązywać. Prawo może też być stanowione w drodze praktyki. Jest to możliwe w dwóch przypadkach. Po pierwsze – brane jest pod uwagę prawo zwyczajowe. Zwyczaj, obowiązujący w danym społeczeństwie, jest sankcjonowany prawnie. Drugi przypadek to taki, kiedy następuje precedens. Jest to charakterystyczne głównie dla prawodawstwa Stanów Zjednoczonych. Konkretny przypadek prawny jest porównywany do innych podobnych, w których zapadł już wcześniej wyrok. Prawnicy, rozpatrujący konkretny przypadek, mogą powołać się na precedens, bez względu na czas jego wystąpienia i okoliczności. Tworzenie prawa jest bardzo skomplikowanym procesem.