Równowaga władz państwowych

law-1063249_1280Jedną z fundamentalnych zasad demokratycznego państwa prawa jest przestrzeganie trójpodziału władzy. W jej ramach funkcjonuje założenie, że dla równowagi i wzajemnej kontroli pomiędzy różnymi instytucjami i organami władzy, konieczne jest ich podzielenie i daje im konkretnych narzędzi do ograniczania przesadnie nadużywanych kompetencji dwóch pozostałych władz. W ramach tego trójpodziału wzajemnie uzupełniają się w kompetencjach i możliwościach działania organy ustawodawcze, wykonawcze oraz sądownicze.

Pierwsze to w zależności od państwa i jego tradycji wyższe lub niższe izby parlamentarne, w których zasiadają przedstawiciele wybierani w demokratycznych wyborach. To bardzo ważna władza i przy nieodpowiednim jej skumulowaniu w jednych rękach, może ona bardziej wyraźnie wpływać na pozostałe, niż pozostałe na nią. To ze względu na status ustawodawczy, a więc umożliwiający tworzenie, zmienianie lub anulowanie prawa w imieniu całego Narodu. Oczywiście do dokonania pewnych diametralnych zmian, potrzebne jest przestrzeganie określonej ścieżki legislacyjnej i innych zasad, zapisanych chociażby w Konstytucji.

Jeśli jednak w samym procedowaniu nowych ustaw i praw nie ma uchybień, a władza ustawodawcza ma należną legitymizację do sprawowania rządów oraz poparcie społeczne – praktycznie każde zmiany w prawie mogą nastąpić. Łącznie z tymi jawnie godzącymi w kompetencje i prawa organów zaliczanych do pozostałych władz – nie powinno więc nikogo dziwić, że zachowanie odpowiedniego dystansu pomiędzy przedstawicielami trójpodziału powinno leżeć w interesie absolutnie każdego obywatela i rządzącego.

Pozostałe dwie władzy – wykonawcza i sądownicza, mają przede wszystkim procedować konkretne założenia ustawodawcy i ewentualnie sądzić wykonanie konkretnych zaleceń w zgodzie z prawem lub poza nim. Władza wykonawcza to w polskim systemie prawnym rząd, który w terenie oraz centralnie wykonuje konkretne założenia – chociażby budżetowe. Ponieważ ustawodawca nakłada na rząd i samorząd obowiązki chociażby zapewnienia edukacji i opieki zdrowotnej, konieczne są instytucje i organy zdolne do zapewnienia obywatelom tych usług na właściwym poziomie.

W Polsce niemal tradycją jest, że to partia mająca największą liczbę mandatów w parlamencie, a więc sprawująca władzę stricte ustawodawczą, ma jednocześnie prawo do desygnowania rządu i wszystkich podległych mu szefów instytucji. Połączenie władzy ustawodawczej i wykonawczej, chociaż w pełnie zgodne z trójpodziałem władzy i zasadami Konstytucji, może więc w różnych krajach odbywać się na różnych zasadach.

Niemożliwym natomiast, nawet w najmniejszym stopniu, powinno być godzenie stanowisk sprawowanych w ramach jednej z tych dwóch władz z piastowaniem stanowiska sędziego. Sądy w kraju odpowiadają nie tylko za rozstrzyganie konfliktów cywilnych czy gospodarczych albo rodzinnych, ale również sądzą urzędników i instytucje państwowe, samorządowe, rozstrzygają w zakresie prawa pracy, spadkowego, a także o zgodności ustaw w Konstytucją. Ich niezależność i niezawisłość musza więc być wyjątkowo ochranianie.

Jeszcze nie ma komentarzy.

Dodaj komentarz

You must be logged in to post a comment.