Fundusze Unii Europejskiej – sprawy fundamentalne

Kwestia przyznawania lub nie funduszy unijnych jest dość częstym tematem rozmów przedsiębiorców i inwestorów. Kwestia funduszy i dotacji Unii Europejskiej jest bardzo ściśle związana z aktualną strategią rozwoju organizacji. Aktualnie jest ona określona w dokumencie Europa 2020. Wieloletnie Ramy Finansowe – czyli dokładny plan dotowania – jest określany nie rzadziej niż raz na pięć lat, w praktyce przeważnie co siedem.

Poniżej kilka przydatnych informacji o zasadach przyznawania i strukturze funduszy unijnych. Fundamenty teoretyczne z pewnością przyczynią się do lepszego zrozumienia istoty ich funkcjonowania.

Struktura Funduszy Europejskich

Unia wydaje swoje środki finansowe za pośrednictwem funduszy, instytucji, programów, instrumentów finansowych. W ramach strategii Europa 2020 funkcjonuje pięć głównych funduszy:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – cel to zmniejszanie różnic w poziomie rozwoju regionów UE, także wzmacnianie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE.

• Europejski Fundusz Społeczny – cel to walka z bezrobociem w krajach członkowskich. Te pieniądze zwiększają możliwość zatrudnienia i kształcenia.

• Fundusz Spójności – przeznaczony dla państw członkowskich, gdzie dochód narodowy brutto wynosi mniej niż 90% średniej w UE. Cel to redukcja różnic gospodarczych i społecznych, promowanie zrównoważonego rozwoju.

• Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich – wspieranie przekształceń struktury rolnictwa, wsparcie rozwoju wsi.

• Europejski Fundusz Morski i Rybacki.

Realizacją celów specjalnych zajmują się fundusze dodatkowe: Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (wsparcie w przypadku klęsk żywiołowych) i Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (wsparcie dla kandydatów i potencjalnych kandydatów do członkostwa w UE).

Unia wprowadziła również cztery instrumenty finansowe: JASPERS i JASMINE (wsparcie techniczne przy dużych projektach infrastrukturalnych), JEREMIE (dostęp do mikrofinansowania przez małych i średnich przedsiębiorców) oraz JESSICA (rozwój obszarów miejskich).

Zasady działania Funduszy Europejskich

Wynikają one z zasad rządzących polityką regionalną Unii. Są to:

1. Zasada partnerstwa – w każdym etapie ich realizacji powinni uczestniczyć wszyscy zainteresowani partnerzy.

2. Zasada dodatkowości (współfinansowania lub uzupełniania) – Fundusze mają uzupełniać, a nie zastępować środki poszczególnych państw.

3. Zasada subsydiarności – władze wyższego szczebla działają tylko, jeśli nie potrafią sobie poradzić odpowiednie organa niższego szczebla.

4. Zasada decentralizacji – ma na celu umocnienie roli samorządów regionalnych i lokalnych w realizacji Funduszy Europejskich.

5. Zasada koncentracji – wspieranie ze środków unijnych działań o największych znaczeniu dla rozwoju UE oraz zwiększenia jej spójności społeczno-gospodarczej czy też terytorialnej.

6. Zasada programowania – pomoc przeznaczona na trwałe rozwiązywanie problemów w danej gałęzi gospodarki lub regionie.

7. Wymiar terytorialny polityki regionalnej – Fundusze mają na celu wspieranie rozwoju terytoriów określonych administracyjnie i powiązanych funkcjonalnie.